Ölçümlü (metric) Kurgu
Odinnadtsatyy (1928)
October Eisenstein (1928) Lezginka Sahnesi
Bu kuruluşun temel ölçütü (criterion), parçaların salt uzunluğu'dur. Bu parçalar birbirine bir müzik ölçüsüne uygun kalıp içinde, uzunluklarına göre eklenir, Gerçekleştirme, bu «ölçüler»in yinelenmesiyle ortaya çıkar.
Gerilim, bir yandan formülün asıl orantıları korunurken; öte yandan parçaların kısaltılması sonunda ortaya çıkan mekanik ivmenin etkisiyle sağlanır. Yöntemin ilkel biçimi: Kuleşov'un kullandığı çeyrek ölçü, marş ölçüsü, vals ölçüsü (3/4, 214, 1/4, vb.); yöntemin yozlaşması: Çapraşık düzensizlikteki bir ölçüyü (16/17, 22/57, vb.) kullanan ölçümlü kurgu.
Böyle bir ölçü «basit sayılar bağıntı yasası»na aykırı olduğundan, fizyolojik bir etkide bulunma durumu ortadan kalkar. Bundan dolayı, en geniş ölçüdeki etkiliIiği sağlamak için, bir izlenim seçikliği veren basit bağıntı zorunludur. Yine bundan dolayı bu çeşit ilişkilere her alandaki sağlam klasiklerde rastlanır: Mimarlık; bir resimdeki renk; Skriyabin'in çapraşık bestesi (bölümleri arasındaki bağıntı hep kırılca (kristal) arılığındadır); geometrik. görünçlüklemeler; açık ve seçik devlet planlaması, vb.
Buna benzer bir örnek Vertov'un On Birinci Yıl'ında (Odinnadtsati) bulunabilir. Bu filmde ölçümlü ölçü vuruşu matematik yönden öylesine çapraşıktır ki, insan bunu yöneten orantı yasasını ancak «bir cetvelle» bulabilir. Algılanan izlenim'le değil, ölçme'yle.
Odinnadtsatyy (1928)
Vuruşun, algılanan izlenimin bir parçası olarak tanınabilir olması gerektiğini söylemek istemiyorum. Tersine. Bu vuruş, tanınamaz olmasına karşın, duyumsal (sensual) izlenimin «düzenlenmesi» için mutlaka gereklidir. Vuruşun seçikliği, filmin «nabız atışı»yla izleyicinin «nabız atışı»nı eşleyebilir. Çeşitli yollardan sağlanabilecek böyle bir eşleme olmaksızın bu ikisi arasında bağıntı kurulamaz.
Ölçümlü vuruşun aşırı çapraşıklığı, seçik bir coşkusal gerilim yerine bir izlenimler kargaşası oluşturur.
Ölçümlü kurgunun üçüncü bir kullanılış biçimi, aşırı yalınlık ile aşırı çapraşıklık arasında yer alır: Uzunluğu değişen iki parçayı, bu parçalardaki iki çeşit içeriğe uygun olarak almaşıklama (nöbetleşe) kullanmak biçiminde. Örnekler: Ekim' deki lezginka* ayrımı ile Sen Petersburg'un Sonu'ndaki yurtseverce gösteri. (Sonuncu örnek salt ölçümlü kurgu alanında bir klasik sayılabilir.)
October Eisenstein (1928) Lezginka Sahnesi
Sen Petersburg'un Sonu yurtseverce gösteri.
Bu çeşit ölçümlü kurguda, parçanın görüntüsündeki içerik, parçanın salt uzunluğuna bağlıdır. Bundan dolayı ancak parçanın geniş çapta egemen içerik niteliği göz önüne alınır; bunlar «anlamdaş» çekimlerdir.