Eisenstein'ın kuramının belli başlı noktalarını, temel dayanaklarını gördük; bu görüşleri yansıtan birçok alıntı aktardık, bunlar şimdi sunulacak olan «Film Duyumu» ve «Film Biçimi»ndeki yazılarıyla birlikte ele alındığında ortaya çıkan ilk sonuç, onun görüşlerinin özgünlüğüdür. Kendisine gelinceye dek başka kimsenin düşünmediği, el atmadığı sorunlara, konulara eğilmiş ya da başkalarının da değindiği kimi konuları bambaşka açılardan incelemiştir Eisenstein. Üstelik bunların çoğunun kılgıdan kaynaklanması ya da kılgıya gereç olması değerlerini daha da artırıyor. Denebilir ki, sinema düşüncesini, kuramını Eisenstein denli varsıllaştıran başka bir sinemacı ve düşünür yoktur. Sonuna dek geliştiremediği konularda bile en azından çok değerli çıkış noktaları, ip uçları ortaya koymuştur. Üstelik bütün bunlar yalnızca bir başlangıçtır. 1964-1970 arasında «Altı Ciltte Seçme Yapıtlar»ın yayımlanması bu bakımdan bir dönüm noktası olmuştur. Geride en azından bir o kadar daha gereç bulunuyor. Ayrıca Barthelemy Amengual'in dediği gibi, «Sovyet biliminin, uzun yıllar kuşkulu gözlerle bakılan biçimci eleştiriye (Rus Biçimcilerine), yapısal dilbilime, güdübilime (sibernetik), hatta ruhçözümlerneye (psikanalize) dönüşünün, Eisenstein'ın çalışmalarını ön sıraya getirmesi» de (1:26) iyi bir gelişmedir ve ilerisi için çok şey vaat etmektedir. Nitekim aynı gelişme 1970'lerin ilk yıllarından başlayarak Batı ülkelerinde de gözlenmiş ve yukarıda adı geçen «Seçme Yapıtlar»ın ve çevirilerinin yayımlanmasıyla Eisenstein'ın sinema ve genel olarak sanat kuramındaki önemi yeniden gittikçe artmaya başlamıştır.
* Pudovkin ile Kuleşov'un kurgu konusundaki görüşleri için, Pudovkin'in Türkçe'ye çevrilmiş olan kitabına bakınız (25).
** Bir Amerilnın Trajcdisi'nin bu ayrımı için bak. III. Ek,
*** Bunlar için «Film Duyumu» nun ilgili bölümlerine, IV. ve VI. Eklere ve Açıklamalı Dizine bakınız.
**** Bunlar için «Film Duyumu» nun ilgili bölümlerine, IV. ve VI. Eklere ve Açıklamalı Dizine bakınız.
***** Bu bildirinin tümü için «Film Biçimi»ne bakınız (9:257-259).
****** Bu bildirinin tümü için «Film Biçimi»ne bakınız (9:257-259).
Nijat Özön
"Film Duyumu" Sergey M. Eisenstein, Payel Yayınevi Türkçe 1. Basım : Ekim 1984